Məhərrəmin fəlsəfi “Kış Uykusu”ndan öyrəndiyi 6 fakt

“İnsanın birazcık kendisini kandırarak korumasında da sakınca yok bence” – filmdə səslənən maraqlı ifadələrdən biridir. Həqiqətən də bugün dünyamızda bu hissi özündə daşıyan xeyli insan var. Bəzən olur ki, tanıdığınız bir insan hər keçən gün fərqliləşir, hər keçən gün yeni nələrsə edir və maraqlısı odur ki, daim dəyişir, bir yerdə və bir mövqedə qərar tuta bilmir. Bu zaman əmin olun ki, o insanın içində nəsə özünün bildiyi, amma çölə biruzə vermək istəmədiyi təlatümlər vardır. O, bəzən öz etdiklərinə özünü də inandırmağa çalışır, nələrisə öz daxilindəki “mən”ə sübut etmək məcburiyyətində hiss edir. Onların sanki hər şeyi var, amma nəsə yenə çatmır. Onlar əzab çəkir, bəzən səbəblərini bilmirlər və ya o səbəbi düzgün yerdə axtarmırlar deyə, daim başlarını qatmaqla məşğuldurlar. Özlərini bu cür aldatmaqla onlar əslində öz mövcudlarını qoruyurlar.

Filmdə ən maraqlı epizodlar qəhrəman ilə bacısı arasında olan dialoqlardır. Onlardan birində bacı qardaşına onun uğursuzluğunun səbəbini, onun bacarıqsızlığında deyil, əslində onların qardaşından daha çox şey gözlədiklərində (çıtayı yüksək tutma) görür. Həqiqətən maraqlı ifadədir və fəlsəfi məna ağırlığı var. Bizdə əksər insanlar “hamı xoşbəxt olsun, sən olma” məntiqi ilə yaşayıb etdikləri və gördükləri hər işdə özlərindən başqa kimi desən düşünürlər. Nəticədə özlərinin deyil, başqalarının görmək istədiyi həyatı yaşamış olurlar. Və o insanlar adətən başqalarının onlara qoyduğu qəlibə daim uyğunlaşmaq istəyirlər. Maraqlı bir misal deyim. 4-cü sinifə kimi şəxsən mən, qətiyyən oxumağa meylli olmamışam, amma atam gündəlik olaraq dərslərimi müəllimlərimdən də ciddi yoxladığına görə qorxumdan oxumuşam desəm yanılmaram. Amma həvəssiz oxuduğumu deməliyəm. Nəysə ki, 5-ci sinifdən etibarən bu gedişatlar artıq əlaçı oldum və bu proses 9-a kimi dayanmadan davam etdi və 9-cu sinifdə bir anlıq oxumağın daşını yavaş-yavaş atmaq kimi fikirlər var idi beynimdə. Amma o zaman da qarşıma digər bir psixoloji baryer çıxmışdı. O da son 4 ildir əlaçı olduğum və məni hər kəsin belə tanıması, indən sonra oxumasam hər kəsin mənim haqqımda nə düşünəcəyi idi. Özümü bütün dərsləri hamıdan yaxşı oxumaq məcburiyyətində hiss edirdim, hətta sevmədiyim kimya dərsini də ən son dərsimə kimi oxuyub cavab vermişəm bu səbəbdən. Nəticə olaraq ziyanlı bir şey olmasa da, yəni nəticə olaraq müsbət olsa da, nəticəyə aparan mənim seçdiyim yolun düzgün olmadığını düşünürəm. Bəlkə də bu hiss sonrada digər işlərdə də məni təqib etdi, onu deyə bilmərəm. İstənilən halda çalışmaq lazımdır ki, insan başqalarının onlara biçdiyi həyat tərzini yox, öz yolunu özü müəyyən etsin. Bir neçə gün öncə “xalxın uşağı” adlı bir yazını paylaşmışdım. Həmin yazıda deyildiyi kimi özünü “xalxın uşağı”na bənzədib həyatını kor etməyə dəyməz.

Filmdə dramatik bir imam obrazı var. Hansı ki, qardaşı ilə birlikdə kirayə qaldıqları evin pulunu uzun müddətdir ödəyə bilmirlər və bu onu film boyu bir çox şeyləri etməyə vadar edir. Çox insanlar gördüm ki, ən böyük arzuları kimsəyə möhtac olmamaqdır. Həqiqətən də möhtac bir insanı onun durumunda olmadan anlamaq çox çətindir. Onların az bir hissəsi ən son anadək möhtac olsalar belə, öz qürurlarını qoruyub saxlaya bilirlər. Necə ki, filmdə bu möhtac ailəyə yardım etmək istəyən ev sahibinin xanımının gizlin gətirdiyi pulu ehtiyacı ola-ola oda atıb yandıran adam kimi. Odur ki, insanları qınamağa tələsməyin heç vaxt, özünüzü onların yerinə qoyun, Siz onların yerində olsaydınız nə edərdiniz? Bəzən elə adamlar görürsən ki, naharı 15 dəqiqə gecikəndə xadiməyə demədiyi söz buraxmır, amma 1 saat sonra “ac ol, kişi ol” tipli statuslarla “cəmiyyətə mesaj verir”. Odur ki, o tip insanları qınamaqdansa, ən yaxşısı dua edin ki, Allah Sizi yoxluqla sınamasın. Çünki o hal baş verən zaman kimin özünü necə aparacağı heç bəlli olmaz. Bir də çalışmaq lazımdır ki, etdiklərimiz bir zaman dediklərimizə tərs olmasın. Yuxarıda filmdən sitatda deyildi kimi “hər sabah parlak işler tasarlar, günboyu budalalık ederim”məntiqi ilə olmasın. Ona görə də hər şeyi deməliyik, bilməliyik kimi bir şey yoxdur. Bilmirəm deməyi də öyrənmək lazımdır. Hər mövzuda yazmaq olar, hətta bilmədiyin mövzuda da, amma bilmədiyin mövzuda yazırsansa, ona gələn rəylərin və qiymətin də mövzunun səviyyəsinə uyğun olacağını, ondan artıq olmayacağını gözə almalısan.

• Qarşınızdakını “tanrılaşdırıb” sonra da o “tanrı”dan inciməyin.

Filmdə bir yerdə qəhrəman bacısı ilə yazdığı bir köşə yazısı ilə bağlı mübahisə edir. Və bu ərəfədə qızğın müzakirə zamanı Aydın bəy bacısının fikirlərini eşidib sonda “sən deyəsən mənim yazdıqlarıma deyil, mənim özümə nifrət edirsən” deyir. Çünki filmdə qəhrəmanın bacısı da elə qəhrəmanın özü kimi daim mükəmməllik axtarışında olduğu üçün sonda xoşbəxt deyil və o an üçün onun indiyədək inandığı hər şey ona mənasız gəlir. Məhz o səbəbdən hətta düşünür ki, bəlkə pislik edən insana qarşı heç nə etməmək, əksinə susmaq lazımdır ki, bəlkə bir gün o, öz etdiyi pislikdən utanacaq və sonda beləcə bütün pisliklər məhv olacaq. Kənardan absurd səslənir, amma bu yerdə qadın o anadək inandığı, onun üçün sübut olunmuş anlayışların onu xoşbəxt etmədiyini görüb hər şeyə qarşı üsyan edir. Əgər doğru bildiklərin və ya çoxunun doğru bildiyi şey səni xoşbəxt etmirsə, o zaman yanlış olan nədir? Sənmi, yoxsa doğru bildiklərinmi?! Buradan belə qənaətə gəlmək olur ki, hər işin içinə hər şeydən öncə sevgi qatmaq lazımdır. O olandan sonra insan bütün durumlara rahat alışır, güzəştə gedə bilir. O olmayanda isə əsən bir külək belə hər şeyi dağıtmağa bəhanə ola bilir. Hətta deyirlər ki, “kim deyirsə ki, qadınların onları güldürə bilənlərdən xoşu gəlir, yalan deyir. Qadınlar sevdikləri şəxslərin dediklərinə gülməyi sevirlər”. Qısası istənilən işdə və ya münasibətdə sevgi o işin və ya münasibətin olmazsa-olmazıdır. Kotqrevin dediyi kimi, “əgər bir insan öz peşəsinə ancaq çörək mənbəyi kimi baxırsa, o çörək tapacaq, amma həyatının mənəvi boşluğunu o çörəklə doldura bilməyəcək”