22 Mart 2015 Şərhlər 0 Rafiq Hunaltay

”Oşo”laşdıqca başqalaşan qlamurlar

solda qlamur, sağda səmimi insan obrazı

Çoxdandır ki, bu mövzuda yazmaq üçün birinin məni təhrik etməsini gözləyirdim. Öncədən deyim ki, yazının marketinqlə əlaqəsi yoxdur, bu sadəcə Marketer Məhərrəmin dostumuz Namiq Bayramov demiş ÇTN (Çevrə Təhlil Nəzəriyyəsi) aspektindən baxış bucağıdır. Yazını yazmaqda təhrikedici qüvvəm isə Sizə də yad olmayan çox hörmətli Teymur Paşamdır. Siz onu əvvəlki yazımdandaha yaxşı tanıyırsınız. Bu dəfə getdikcə zamanın tələbindənmi yə nədənsə get-gedə qlamurlaşan, qlamurlaşdıqca da yadlaşan, başqalaşan, “teymurlaşan” adamlardan yazacam. Xahiş edirəm heç kim üzərinə götürməsin, kimsə özünü görsə, bu mənim məsuliyyət dairəmdən kənar olan işdir.

Mətləbə keçməmişdən öncə deyim ki, xarakterimdə belə bir kompleks var ki, hamı eyni zaman kəsiyində eyni şeyi görəndə, edəndə mən təkrarlamağı qətiyyən sevmirəm. Məsələn, özümə söz vermişəm ki, Şahdağda və Eyfel qülləsinin önündə şəklim olmayacaq. Məsələn, heç vaxt hansısa kinoya premyera vaxtında, hamının baxdığı vaxtda baxmağı xoşlamıram, çox sonra baxıram, eynilə də hansısa kitab “bestseller” deyə çıxan ərəfədə oxumuram. Açığını desəm həmin kütlənin özünü kütlə kimi apararaq qeyri-səmimi və obyektiv olmaması məni itələyir. Onlardan biri də hamının uzun müddətdir “Oşo-Oşo” tutdurduğu müəllif haqqındadır. Hətta hamımızın hörmət etdiyi paşamız da mənə və CNN-ə olan müsahibəsində fikirlərinin formalaşmasında Oşo-nun təsirinin olduğunu demişdi, daha bir neçə nəfər də məsləhət görmüşdü, amma oxumurdum. Bu gün Oşo-nun “Tale, azadlıq və ruh” adlı təxmini 230 səhifəlik kitabını elə 1 gündəcə oxuyub bitirdim. Ömrümdə ilk dəfə Malcolm Gladwell-in kitabına itirdiyim vaxta görə təəssüflənmişdim, ikinci isə yəqin ki, bu kitab olacaq. Əgər bu kitabı oxuyub Oşo-ya 1 qısa cümlə ilə nə demək istərdiniz desəniz “Niyə ölmürsən?” deyərdim üzünə. Maksimum diqqətlə oxuyub az-maz faydalı hesab etdiyim hissələrini də qeyd etməyi unutmamışam. Aşağıda onları da paylaşacam. Bütün bunların fonunda son zamanlar bəzilərimizdə dəb halını alan süni qlamurlaşma (elmi adı “teymurlaşma” red:R.H) dalğasının da sanki səbəblərini başa düşməyə başladım.

Ramiz Rövşənin təbirincə desək, “qlamurlar bir olmur, atam balası, sünisi var, doğrusu var. Amma hər qlamurun şəkil çəkdirməkçün liftə ehtiyacı var” 🙂 Həqiqətən də fərqli növdə qlamurlarla üz-üzəyik. Lüks brendlər haqqında bloq yazımın birində qeyd etmişdim ki, lüks anlayışı 3 mərhələdən keçib. Birincisi klassik lüks, ikinci modern, üçüncü isə medianın lüks etdiyi brendlər. Qlamurlaşmanı da məhz bu 3 mərhələyə bölmək olar. Bizdə sadəcə çoxusu medianın lüks etdiyi yox, media üçün (daha doğrusu öz və ya uzaq ətrafları üçün) bu rolu oynayanlardır. Yəni istəyərək, qəlbən inanaraq deyil, sadəcə göstərmək üçün. Burada qlamur sözünün həqiqi, süni olmayan mənası ilə heç bir işim yoxdur. Belə adamlar necə olur? Belələrini tanımaq məsələn çox asandır. Yaxşı ki, ölkədə bir neçə cinema eyni vaxtda açıldı və normal xidmət göstərməyə başladı. Yeni filmlər dünyayla eyni vaxtda bizdə də göstərildi. Ümumiyyətlə yaxşı ki, facebook yarandı. Yoxsa, hansısa əsərin kitabını oxumayıb biznes məqsədli, çox satılması, çox baxılması üçün çəkilmiş kinolarını kim izləyərdi? Kim onları izləyəndən sonra “inanılmaz təsirləndiyini” yazsın axı. Ömründə 4-5 kitab oxumayıb ancaq kinosu çıxanda baxan, özü də hamı baxanda baxan minlərlə adam var. Özü də belələri ali təhsilli ətraflarına ziyalı obrazı mesajını verənlərdir. Onlar facebookda onun-bunun statuslarında hansısa klassik şairin 2 beytlik misralarını paylaşmağı çox sevirlər. Soruşsan o şair, yazıçı haqqında ümumiyyətlə məlumatı yoxdur. Sosial şəbəkələrdən iddialı mesajlar verir, çağırışlar edirlər. Bir sözlə üzdə azadlıq çarcısı, azad həyat, azad seçim, mentalitetə qarşı təkcə fikirdə deyil, əməldə də qarşı çıxdığını göstərir, kimlərisə qınayırlar. Amma çox yox, azca həmin insanları tanıdıqda görürsən ki, məsələ, özünə gələndə konservativdən daha konservativ ola bilir. Bir sözlə, bu cür qlamurlar heç nəyə pis baxmırlar, amma başqalarında 🙂

Ateistlər ateistliklərini niyə reklam edirlər?

Gələk bizim “Oşo”ya. Oşo-nu adətən ateistlər daha çox sevir, çünki onlar dinin pis tərəflərini görüb onda yaxşı heç nə olmadığını düşünürlər və bu üzdən bir çox həqiqətləri başqa yerdə axtarırlar. Halbuki, Oşo deyən şeylər yeni deyil, ümumiyyətlə bir şey deyil. Hər dini kitab bunlardan bəhs edir. Hətta dini deyil, normal məntiq insana dərk üçün imkanlar yaradır. İlkin müəllim demiş, inanın səmimiyyətimə 240 səhifədə normal 4-5 cümlə tapdım. Qalan nə varsa, hamısı tavtalogiyadan başqa bir şey deyil. Sanki kitab boyu bir sual verir, sonra deyir ki, bu suala cavab axtarmayın, yaşayın görün axırı nə olacaq, alın yazısına zada da inanmayın. Ateizmi reklam və trend kimi istifadə edirlər. Bəli, trend. Çünki sən tutalım ki, ateistsən, aydındır. Bunu daha niyə reklam edəsən ki. Hələ belə qlamurların “həyatın mənası nədir” sualına verdikləri cavabları oxuyasınız. Bütün qüsur və çatışmazlıqlarını bu suala cavabda gizlədirlər.Sanki onlar bu işi belə edirlər ona görə ki, həyatın mənasını bunda görürlər. Sonra yüz ildi eyni qalan sualları ordan-burdan tapıb yüksək arqument gətirirmiş kimi cəmiyyətə təqdim edirlər. Mənim əziz qlamurlaşan, qlamurlaşdıqca da teymurlaşan dostum, əgər Allah yoxdursa, niyə narahat olursan ki?!! Yoxdursa dediyin kimi vecinə də alma heç nəyi, istədiyin kimi yaşa. Daha bu sualı hər dəfə verib, istədiyin cavabı da almayanadək mübahisə etməyin nə mənası var. Mübahisə edirsənsə, demək ki, qorxursan. İçində belə bir pıçıltı səni narahat edir “birdən olsa, nə olar görəsən”. Qorxursansa, demək ki, buna səbəb verəcək əməlin var. Və bilirsən ki, bu halda “əsas odu ürəyin təmiz olsun” misalı keçməyəcək ona görə? 🙂

Bu uşaq getdi kimə oxşadı?

Mən ümumiyyətlə istənilən fikrə tolerant yanaşmağın tərəfdarıyam. Heç kim heç kimə düzlüyünü sübut etməyə çalışmamalıdır. Yaşa və göstər. Bu qədər bəsit. Hamımızın qohum-qonşudan tez-tez eşitdiyi bir ifadə var – “Bu uşaq getdi kimə oxşadı?”. Teymur paşa deyir ki, bu ifadəni adətən analar ironiya kimi “getdi ata tərəfinə oxşadı” sözünün mədəni sinonimi kimi də işlədirlər. Təhsil olduqca vacibdir, daxili tərbiyə çox mühümdür. Amma bu gün ideoloji boşluqdan əziyyət çəkən gəncliyimiz çox tez və rahat şəkildə hansısa dalğanın təsirinə düşür. Valideyn olaraq övladının tərbiyəsində yaxından iştirak etməsən, onunla maraqlanmasan, vaxt keçirməsən, əlbəttə ki, “o uşaq öz ətrafına oxşayacaq”, kimlə oturub-durursa, ona oxşayacaq. Stereotipləri ancaq və ancaq təhsillə qırmaq mümkündür. Amma “akademik neytral” olan təhsillilərimizin də cəmiyyətimizə heç bir faydası olmayacaq. Nə oluruqsa, özümüz olmalıyıq. Mən bu musiqini sevirəmsə, onu paylaşaram da, qulaq da asaram. Yoxsa Bakıdan çıxana qədər bir musiqiyə, Bakıdan çıxandan sonra başqa musiqiyə çevirməyə Sizi nə vadar edir? Və ya Sizə özünüz kimi olmağa nə mane olur? Yenə deyirəm, həqiqətən istəyərək, inanaraq nəyisə edənlərlə heç bir işim yoxdur.

İnsan var olduğunu bilir, amma kim olduğunu bilmir.

İnsafən deməliyəm ki, bu kitabda yazılan bir-neçə ifadə çox xoşuma gəldi. Həqiqətən də belədir. Kitabda həmçinin müəllif yazır ki, var-dövlətdən daha yaxşı heç nə insana öz yoxsulluğunu göstərə bilməz. Gücdən daha yaxşı heç nə insana öz gücsüzlüyünü göstərə bilməz. Pulu məqsəd etmək lazım deyil, vasitə edin. Məqsəd olanda da əldə edəcəksiniz, amma əldə etdikdən sonra nə edəcəyinizi bilməyəcəksiniz. Oxuyaraq biləcəksiniz, amma edərək öyrənəcəksiniz. Bir daha qeyd edim ki, xatırlanmalı və dəyərli sözlərdir. Bu gün həmin dırnaqarası qlamurların bir çoxu bu “varlıqda yoxluq” sindromunu yaşayırlar.Etməyin, gözəl insanlar, dünya başqaları üçün yaşayacaq qədər uzun deyil axı…

Varlı ölkədə əsl problem , ən böyük problem insanların darxımasıdır.

Digər xoşuma gələn fikri isə bu oldu: “Varlı ölkədə əsl problem , ən böyük problem insanların darxıması idi. Bu indi Qərbdə baş verir. Hər şeydən bezmək ən böyük problemə çevrilib. İnsanlar hər şeydən o qədər bezirlər ki, ölmək istəyirlər. Kasıb ölkələr varlı ölkələrdən çox uşaq dünyaya gətirilər, çünki seks tək əyləncələridir, o birilərinə isə imkanları və vaxtları çatmır. Əgər kasıb ölkələrdə əhalinin sayını azaltmaq istəyirsənsə, onlara daha çox əyləncə ver“ Fikirdə reallıq payı yüksəkdir. Oturub indiki mənzərəni təhlil etsək, eynisini görərik. Əyləncə ilə başımızı qatırlar, hücum edirlər. Bu yaxınlarda hardansa oxudum ki, qərbli super zənginlər üçün İraqda real döyüş səhnəsi və adam öldürmə səhnələri ayarlayan işbazlar var. Onlar pul müqabilində varlı insanlar üçün PS-dəki hansısa döyüş oyununu realda onlar üçün təşkil edirlər. Bu elə Oşo-nun yuxarıda dediklərinin təsdiqidir. Bekarçılıqdan nədən həzz alacaqlarını bilmirlər, artıq. Hətta maraqlıdır ki, bu cür qlamurlar lazım olanda balaca pişiyin haqlarını qorumaq üçün aləmi dağıdır, amma bəzən də hamının ondan fikir və münasibət gözlədiyi bir vaxtda hansısa özünə sərf edən səbəbdən susur. Əsl faciə budur. Bu cür qlamurlar həm də öz bacarıqsızlıqlarını yaradıcılıq pərdəsi altında ideal şəkildə gizlədə bilirlər. Beş-üç cızma qara edib ona “sənət”, əsas da “kimsənin başa düşmədiyi sənət” adı verə bilərlər, məsələn. Sanki, tabloda 3 ədəd dinozavr başlı əcaib formada quşabənzər bir şey çəkərək hansısa ilahi, fəlsəfi mesaj verdiklərini iddia edirlər. Hadi lan burdan. Maraqlı da izahları var. “Ay nə bilim mənə ilham gələndə günlərlə depressiyada oluram, mən ümumiyyətlə təbiəti çox sevirəm, boş vaxtlarımda kitabı oxuyub sonra onu düşünərək dənizə baxmağı xoşlayıram və s.” Bütün bunları da facebookda status olaraq yazırlar. Qardaşım, məsciddə dua edirsənsə, dua prosesindən şəkil çəkdirib qoymaq lazım deyil, vallah lazım deyil.

“Sənin bədbəxtliyin sənə aiddir, ona görə də çölə çıxanda gülümsə”

Səni bədbəxt günə qoyan bu cəmiyyət sonda sənə belə deyir “Sənin bədbəxtliyin sənə aiddir, ona görə də çölə çıxanda gülümsə”- kitabdakı bu fikir də təqdirəlayiqdir. Əslində cəmiyyətin bizə özümüz olmamaq üçün verdiyi bəhanədir. Sanki sən bütün çətinliklərə baxmayaraq, xoşbəxt olmasan belə, çölə çıxanda gülürsənsə, güclüsən, iradəlisən falan, filan. Heç bir məna tapammadım. Siz tapdınızsa, yazın, bilək. Nə gərək var ki?! Kim üçün gülməliyik? Yoxsa “hamı xoşbəxt olsun, sən olma” prinsipi üçün?!!!

İnsanlar çox tələsirlər, amma hara tələsdiklərini bilmirlər

Bu yaxınlarda Teymur paşam yazmışdı ki, kasıb adamın pulunun olmadığı aydındır, amma vaxtının olmaması yox. Ətrafa nəzər salsaq görərik ki, məqsədsiz şəkildə harasa tələsən insanlar olduqca çoxdur. Teymurlaşma prosesini keçən qlamurlar isə özlərini daim dəbi izləyən, həyatını elmə, yüksək intellektə həsr edən görüntünü vermək üçün çox tələsirlər. Hansısa teatrda onlara öz oturacaq yerini tapmamışdan əvvəl, mütləq şəkildə Wi-Fi parolunu bilmək lazımdır ki, check-in etsin.

Həqiqət topluluğa gəlmir, fərdə gəlir.

Bu fikir də maraqlıdır. Belə qlamur və qlamurkalar fikir vermisinizsə, adətən daima narazıdırlar, sanki onlardan olsa, burada yaşamazdılar, sanki onlara bu insanların arasında yaşamaq əzabdır, amma neynəsinlər, məcburdurlar. Bir-iki hobbifason bir şey tapır, onlarla özlərini təsəlli etməyi sevirlər. Və adətən də düzəlməsini istədikləri cəmiyyət üçün, danışmaqdan başqa iş etmirlər. Ok, cəmiyyətimizdə çox çatışmazlıqlar var, bəs sən nə etmisən? Təhsil almısan deyəcəksən, bəs onu necə istifadə etmisən, necə faydalı olmusan? Cavabları belə olacaq – “məni burda başa düşmürlər!!!”

Səmimi edilən nifrət, qeyri-səmimi tərifdən olduqca dəyərlidir. Hər şeydə məqsəd güdmək olmaz, əziz dostlar. Ən əsas da xoşbəxt görünmək üçün yox, xoşbəxt olmaq üçün yaşamaq daha yaxşıdır, məncə. İttiham etməyin, qaranlığı söyməyin, dəyərli qlamur və qlamurkalar, bir şam da Siz yandırın 🙂

Növbəti dəfə daha faydalı olmaq diləyilə…
Yazının müəllif hüquqları qorunmur, əksinə vəhşicəsinə pozulur !!!

[social-master-un]

Facebook Comments

Kateqoriya Sərbəst

Yazar haqqında

Rafiq Hunaltay 481 posts

Təxəllüsdən istifadə etməyi sevirəm. 2011-ci ildən biznes, marketinq, və sərbəst mövzularda yazılarımı HUNALTAY təxəllüsü ilə yazıram. Yazılarımı oxuyaraq az da olsa, faydalana bildinizsə, təşəkkür əlaməti olaraq digərlərinin də faydalanması üçün paylaşmanız yetərlidir. Rəy və təkliflərinizi rafiq@hunaltay.com mail ünvanında görməkdən məmnun olaram.